خاستگاه این نوع فرشها استان آذربایجان و در واقع شهر کوچک ولی سه هزار ساله‌ای به نام سردروده که به خاطر سابقه طولانی و حجم عمده تولیدات این هنر، به عنوان پایتخت تابلو فرش جهان لقب گرفته. تابلو فرشهای دستباف سردرود به دلیل وفور طیف رنگ و ظرافت به کار رفته در آن ها، از ارزش و مقبولیت بسیاری در سطح دنیا برخوردار است. این تابلو فرشها اغلب در قالب پرتره بافته می‌شوند، نقش‌‌های هنری، نقاشی، منظره و آیات قرآن از دیگر طرحهای مرسوم به کار رفته در این تابلو فرشها است که در واقع با ابتکار و به روز شدن هنرمندان قالیباف، این صنایع بومی نیز با شرایط زندگی روز و سلایق خریداران انطباق پیدا کرده.
هنر بافت تابلو فرش در شهرستان سردرود قدمت ۸۰ ساله دارد به طوری که ۸۰ درصد از مردم این شهرستان به طور مستقیم یا غیرمستقیم از این هنر کسب درآمد می‌کنند.
با وجود این بازار تابلو فرش در حال حاضر سهم زیادی توی فرایند تولید و صادرات فرش کشورمون رو نداره. در حالی که اگه بازار‌های جهانی بتوانند رونق بگیرند، اقتصاد و معیشت و بازار کار خوبی برای خانواده‌ها ایجاد می‌کند.
به طور کلی، تابلو فرش در فهرست آثار معنوی میراث فرهنگی کشور ثبت ملی شده و اولین و تنها ترین اتحادیه صنف تولیدکنندگان تابلو فرش کشور در سال ۱۳۹۰ داخل شهر سردرود ایجاد شد. سردرود نشان داد اگه این صنعت رونق بگیرد می‌تواند حتی بیکاری را در بعضی مناطق و شهر‌ها به صفر برساند. چون با توجه به شغلهای جانبی این صنف و گستره فعالیت تولیدکنندگان تابلو فرش سردرود، این شهر نرخ بیکاریش در حد صفره و در ۱۸ استان کشور برای ۲۶۰ هزار نفر شغل ایجاد کرده است.
در حال حاضر، روزانه بیش از ۵۰۰ قطعه تابلو فرش در طرح و سایز‌های مختلف به مدیریت کارگاه‌های متمرکز و غیر متمرکز تولید می‌شود. طبق آمار در هر خانه شهر سردرود حتما یک دار قالی برای تابلو فرش برپاست.
اخیرا در طراحی این نوع فرشها تحول بزرگی انجام گرفته و آن طراحی نقشهها با کامپیوتر و در برنامه فتوشاپ و نرم افزار مخصوص است. تابلو فرشهای بافت روباتیک پدیده‌ای نوین در صنعت برای بافت محصولاتی است که بافت دستی آن نیازمند هزینه‌های بالا و زمان طولانی بوده و به دلیل ظرافت بسیار بالا خیلی دشوار است. مروارید و ویرایش و افزودن ابریشم با دست ظرافت کار رو افزایش داده و دقت و سرعت بیشری به تولید محصول می‌دهد که توسط دستگاه‌های بزرگ صنعتی انجام می‌شود.
تاریخچه تابلو فرش ایرانی:
روند پیدایش قالی و گلیم به یکباره در سده پنجم قبل از میلاد به تکامل رسید. بعد از این زمان قالی‌بافی رونق گرفت. قدیمی ترین قالی‌ها مربوط به آسیای مرکزی و منطقه پازیریک است که با توجه به طرحهای روی قالی، مشخصه که بافندگان آن مربوط به دوره هخامنشیان هستند.
به نظر می‌رسد تابلو فرش در دوره ساسانی رواج داشته است چون فرش معروف “بهار خسرو” طبق توصیفات مورخان، زربفت و گرانبها بوده که تصاویرش هم باغ گل همراه با جوی‌های آب و پرندگان بوده است. این همان فرش معروف “بهارستان” هست که اعراب پس از شکست یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی، به غنیمت بردند.
قالی‌بافی در دوره حمله اعراب برای دو قرن به رکود رسید اما تجمل پرسی خاندان اموی و نیازشون به آراستگی کاخ‌ها به قالی‌های گرانبها و نفیس ایرانی، این صنعت رو تداوم داد.
کم کم در زمینه نقش قالی تغییرات حاصل شد. طرحهای هندسی رفته رفته به طرف طرحهای با خطور دوار و منحنی گرایش پیدا کردند و موتیف‌هایی مانند پیچک ها، گل ها، نخل‌های بادبزنی، توده‌های ابر مانند، قارچ ها، انواع حیوانات و پرندگان افسانه‌ای و معمولی مثل اژدها، سیمرغ، گربه وحشی، آهو در طرحهای نقش قالی ایران ادغام شدند.
در دوره حکومت قره قویونلو و آق قویونلو‌ها در غرب ایران هم فرشهای زیبایی بافته شد که متاسفانه امروزه اثری از این قالی‌های نفیس نیست.
قالیبافان دوره صفویه هم حدود یک هزار و پانصد تخته قالی و قالیچه از خود باقی گذاشتند. در این دوره قالی‌بافی از حالت یک پیشه روستایی و چادرنشینی به مقام یک حرفه با اهمیت در کارگاه‌های شهری تغییر موضع داد و تجارت و صدور آن به کشورهای اروپایی شروع شد.
برای بافت یک تابلو فرش که طرحهای ریز و پر پیچ و خمی دارد در ابتدا، از نقشه‌های کاغذی استفاده می‌شد. بدین صورت که پس از انتخاب یک تصویر جهت بافت، تصویر مورد نظر به تناسب اندازه تابلو توسط نقاش یا با استفاده از دستگاه‌های چاپ تصاویر بر روی کاغذ چاپ و با تقسیم بندی شطرنجی کاغذ چاپ شده، توسط بافنده بافته می‌شد.
ولی با پیشرفت تکنولوژی و با استفاده از کامپیوتر و الگوریتمهای پردازش تصاویر بیتی، تصاویر مربوط به تابلو فرشها توسط نرم افزار‌های خاص آن به کدهایی با دو پارامتر موقعیت مکانی بر روی تصویر و رنگ هر نقطه، تبدیل می‌شوند که به این نوع نقشهها اصطلاحاً نقشه‌های کامپیوتری می‌گویند.
به طورکلی، تابلو فرش به عنوان یکی از نمادهای اصیل ایرانی در دنیا شناخته شده و این که عکس‌های شخصی، خانوادگی، بزرگان، مشاهیر و هنرمندان رو روی تارو پود تابلو فرش بافت هنری نو هست که می‌شود به عنوان هدیه‌ای گرانبها و ماندگار و مخصوصا با اصالت هنر ایرانی برای عزیزان شما جالب و غافلگیر کننده باشد.
